Μετατρέποντας ένα πρόβλημα σε ευκαιρία!

του Ευθύμιου ( Μίμη) Φωτόπουλου*

Αριστοτέλης
¨Όσοι μελέτησαν την τέχνη της διοίκησης, έχουν πεισθεί ότι η τύχη των κρατών εξαρτάται, κατά βάση, από την εκπαίδευση των νέων.¨

Το μήνα Νοέμβριο γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Η εξασφάλιση του δικαιώματος στην εκπαίδευση αναφέρεται στο άρθρο 28 στην διακήρυξη για τα θεμελιώδη δικαιώματα του παιδιού καθώς και οι στόχοι της εκπαίδευσης στο άρθρο 29.
Η λέξη «παιδεία» είναι παράγωγο του αρχαίου ρήματος «παιδεύω» που σημαίνει διδάσκω, εκπαιδεύω. Αναφέρεται στη νοητική και ψυχική καλλιέργεια ενός παιδιού, η οποία επιτυγχάνεται κυρίως μέσω της εκπαίδευσης στις διάφορες βαθμίδες της.
Με τον όρο «παιδεία», εννοούμε την απασχόληση με το παιδί και κυρίως την παιδαγωγική ενέργεια την οποία καταβάλλει η οικογένεια και η πολιτεία για την ανατροφή , την εκπαίδευση και τη μόρφωση του παιδιού. Στη φράση εγκύκλια παιδεία η λέξη παιδεία χρησιμοποιείται με την εξής σημασία: «Ο κύκλος των γνώσεων και των δεξιοτήτων, που πρέπει να δίνονται και να καλλιεργούνται με τη διδασκαλία και συνεπώς να αποτελούν το αντικείμενο της παιδείας».
Εδώ αναλαμβάνει ρόλο η εκπαίδευση! Εκπαίδευση είναι η παρέμβαση της Πολιτείας μέσω του Σχολείου, που αποτελεί θεσμό της, στη σωματική και ψυχοπνευματική ανάπτυξη των νέων. Η παρέμβαση αυτή γίνεται με βάση ένα ειδικά σχεδιασμένο πρόγραμμα και είναι οριοθετημένη χρονικά. Η λέξη προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα εκπαιδεύω που σημαίνει ανατρέφω από παιδική ηλικία, μορφώνω, διαπαιδαγωγώ. Εκτός από την παροχή γνώσεων η εκπαίδευση αποσκοπεί επίσης στη μόρφωση του ανθρώπου καθώς και στη διάπλασή του, δηλ. στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς και στην ανάπτυξη του ήθους του. Οι έννοιες αυτές αποδίδονται επίσης με τον όρο αγωγή.
Ένας από τους θεμελιώδεις στόχους της εκπαίδευσης είναι παραδοσιακά η διαμόρφωση και καλλιέργεια της εθνικής ταυτότητας. Μέσω της υιοθέτησης μιας εθνοκεντρικής οπτικής, κάτω από τις νεοεμφανιζόμενες κοινωνικές συνθήκες η εκπαίδευση καλείται να εκπληρώσει και τον διαμετρικά αντίθετο στόχο: να περιορίσει, αν όχι να εξαλείψει, τον εθνικισμό και τον εθνοκεντρισμό και να συμβάλει στην κατεύθυνση της αποδοχής και του σεβασμού της διαφοράς
Η Ελλάδα που παραδοσιακά ήταν χώρα "εξαγωγής" μεταναστών μεταβλήθηκε σε χώρα "υποδοχής" όλων όσοι εγκατέλειψαν τις εστίες τους για να αναζητήσουν μια καλύτερη τύχη.
Από παλαιότερη έρευνα βγήκαν κάποια συμπεράσματα όπως το ότι οι γονείς με ανώτερη / ανώτατη μόρφωση εμφανίζουν χαρακτηριστικά περιορισμένη ξενοφοβική συμπεριφορά από τους γονείς με στοιχειώδη μόρφωση. Η διαφορά αυτή αντανακλάται και στα παιδιά τους: τα παιδιά γονέων με υψηλότερο επίπεδο μόρφωσης είναι εμφανώς πιο δεκτικά στη διαφορετικότητα από τα παιδιά γονέων με χαμηλό επίπεδο μόρφωσης. Προβλήματα που εκτιμάται ότι αντιμετωπίζουν ή προκαλούν οι αλλοδαποί μαθητές είναι κυρίως μαθησιακά προβλήματα, αλλά και προβλήματα ένταξης και συμπεριφοράς. Αυτό το στοιχείο κάνει ακόμη πιο επιτακτικό το ρόλο της εκπαίδευσης στην καταπολέμηση των διακρίσεων και στην προσπάθεια αρμονικής ένταξης των αλλοδαπών μαθητών. Η εκπαίδευση δεν αφορά μόνο στους μαθητές αλλά και στους εκπαιδευτικούς, όπου οι ίδιοι εκτιμούν ότι δεν είναι επαρκώς καταρτισμένοι για να διδάξουν τους αλλοδαπούς μαθητές.
Συμπερασματικά λοιπόν, εάν ο εκπαιδευτικός δεν ¨εκπαιδευτεί ¨ο ίδιος σε καμιά περίπτωση δεν θα μπορέσει να ¨εκπαιδεύσει¨ τις επόμενες γενιές ώστε να αναγνωρίσουν την υπάρχουσα κατάσταση στα σχολεία όλων των βαθμίδων, που σίγουρα δεν είναι η καλύτερη, αλλά και δεν θα μπορέσουν να τις ¨εκπαιδεύσουν¨ ώστε να δεχθούν την αναπόφευκτη εξέλιξη της κοινωνίας μας σε πολυπολιτισμική, κάτι το οποίο συντελείτε εδώ και αρκετά χρόνια
Σήμερα, περίπου 73 εκατομμύρια παιδιά σε ολόκληρο τον πλανήτη στερούνται το δικαίωμα στην εκπαίδευση, ένα από τα σημαντικότερα ανθρώπινα αγαθά και βασικό όπλο στη μάχη για ανθρώπινη αξιοπρέπεια και ελευθερία.
Το 75% ζει σε 15 χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου, στις περιοχές της Υποσαχάριας Αφρικής, της Νότιας και Δυτικής Ασίας, και στα Αραβικά κράτη.
Κάποια από αυτά μπορεί να εισέλθουν στην χώρα μας παράνομα. Το δικαίωμά τους για συμμετοχή στην εκπαίδευση δεν αναιρείται! Είναι στο χέρι μας να μετατρέψουμε το πρόβλημα σε ευκαιρία. Ευκαιρία για ανάπτυξη της κοινωνίας μας !

Διογένης:
¨Η παιδεία είναι για τους νέους σωφροσύνη, για τους γέροντες παρηγοριά, για τους φτωχούς πλούτος και για τους πλούσιους στολίδι¨.

Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού υιοθετήθηκε ομόφωνα από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 20 Νοεμβρίου του 1989. Έως σήμερα έχει επικυρωθεί από 193 χώρες, ενώ δεν την έχουν επικυρώσει δύο.
Η Ελλάδα την επικύρωσε στις 2 Δεκεμβρίου του 1992.

* Ο κ.Ευθύμιος Φωτόπουλος είναι εκπαιδευτικός και Νομαρχιακός σύμβουλος