Οικονομική κρίση και αυτοκτονίες

Του Καθηγητή ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΙΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ

Αφορμή για τη σημερινή μου blog-άποψη μου δίνουν οι πληροφορίες που μου έρχονται από κάθε γωνιά της πατρίδας μας (ΔΕΝ δημοσιεύονται για ευνόητους λόγους) και συγκλίνουν στη διαπίστωση της εντυπωσιακής αύξησης των …>>>

αυτοκτονιών στην Ελλάδα εξαιτίας της δραματικής επιδείνωσης των οικονομικών προβλημάτων που φέρνουν σε αδιέξοδο αμέτρητους Έλληνες και Ελληνίδες επιχειρηματίες.

Ο θάνατος βρίσκεται αναμφίβολα στο τραγικότερο σημείο στο ευρύ φάσμα των ανθρώπινων συναισθημάτων. Ο θάνατος, όμως, από αυτοκτονία, πέρα από την εγγενή τραγικότητά του εμπεριέχει και καταθλιπτικά στοιχεία που δημιουργούν οι ενοχές σε συγγενείς και φίλους για την αδυναμία τους να προβλέψουν και να αποτρέψουν το γεγονός! Επιπρόσθετα η ευρύτερη κοινή γνώμη ταλανίζεται από το φαινομενικά απλό, αλλά φοβερά δύσκολο να απαντηθεί, μονολεκτικό ερώτημα του "γιατί".

Στην εποχή μας τα άτομα που αυτοκτονούν δεν το κάνουν μόνο για τους κλασικά γνωστούς λόγους της ερωτικής απογοήτευσης ή της οικονομικής καταστροφής (στο σημείο αυτό θα πρέπει να υπογραμμισθεί με έμφαση το γεγονός ότι καθώς βουλιάζουμε στην οικονομική δυσπραγία και ύφεση φοβάμαι ότι θα βιώσουμε και στη χώρα και διεθνώς μεγάλη αύξηση στα κρούσματα αυτό-αναίρεσης) αλλά επειδή αδυνατούν να προσαρμοσθούν στις απαιτήσεις της στρατιωτικής ζωής ή επειδή απέτυχαν στις Πανελλήνιες Εξετάσεις.........

Μέσα στα πλαίσια του παρόντος προβληματισμού - ακριβώς επειδή η προσπάθεια απαιτεί ιδιαίτερη φροντίδα και ευαισθησία στην προσέγγισή της για να αποφευχθούν τυχόν παρερμηνείες - χρειάζεται να επισημάνω εμφαντικά ότι το άτομο που αποπειράται να αυτοκτονήσει, άσχετα εάν το κατορθώνει ή όχι σε τελική ανάλυση, πιστεύει ότι βρίσκεται αντιμέτωπο με δύο μόνο επιλογές - δηλαδή να συνεχίσει την υπαρξιακή του πορεία όπως έχει, ή να την αναστείλει τελεσίδικα. Ο αυτόχειρας πριν πραγματοποιήσει την τελική επιλογή του δίνει πολλά μηνύματα, προειδοποιεί τους γύρω του αναφορικά με τον περιορισμό των επιλογών του σε ότι αφορά την επικείμενη πράξη του.

Δυστυχώς, μέσα στην πολύβουη, αγχωτική, καθημερινή μας ζωή οι πιο πολλοί από εμάς - γονείς, συγγενείς και φίλοι - ή αδυνατούμε να συλλάβουμε "τις κραυγές απόγνωσης του ατόμου" ή όταν τις συλλαμβάνουμε τις εκτιμούμε περισσότερο ως "κενές απειλές" ή ακόμη ως "παρατραβηγμένους θεατρινισμούς"

Σε γενικές γραμμές, γιατί η κάθε περίπτωση είναι αυτοτελής, μπορούμε να προσδιορίσουμε τα ακόλουθα ως ερμηνευτικά ψυχοκοινωνικά στοιχεία:

1] Χρόνια επώδυνη μοναξιά και νευρωσική κατάθλιψη ή μελαγχολία. Το άτομο χωρίς βοήθεια από τον ειδικευμένο ψυχολόγο ή χωρίς φαρμακευτική αγωγή που θα του προσφέρει ο νευρολόγος-ψυχίατρος [ σε συνδυασμό πάντοτε με την ψυχοθεραπευτική υποστήριξη ] δεν βλέπει πλέον τον λόγο να δώσει συνέχεια στην άδεια του υπαρξιακή οντότητα.

2] Το άτομο διακατέχεται από υποκειμενικό, ακατανίκητο συναίσθημα "ντροπής" ή και από υπερβολικό "φόβο" ότι θα τιμωρηθεί επειδή απέτυχε σε κάποιες σημαντικές του επιδιώξεις ή σε κάποιους στόχους που είχε θέσει.

3] Υπάρχουν έντονα συναισθήματα "ενοχών" για πράξεις που το άτομο ποτέ δεν εκμυστηρεύθηκε σε οικείους του ή σε κάποιον φίλο του, σε κάποιον ιερέα ή σε κάποιον ψυχολόγο, ψυχοθεραπευτή.

4] Το άτομο διακατέχεται από την αδήριτη ανάγκη της φυγής από ένα περιβάλλον που αντιλαμβάνεται ως καταπιεστικό, ή από πρόσωπα που καθημερινά το πληγώνουν και έτσι η πραγματικά οδυνηρή "φυγή με την αυτοκτονία" αποτελεί πράξη επιβολής συναισθηματικής "τιμωρίας" σε κάποιον ή κάποιους από τους οποίους το άτομο θέλει να...ξεφύγει!

Είναι καθιερωμένες από τον Ιανουάριο του 2003 σε 24ωρη βάση οι γραμμές SOS στις Ένοπλες Δυνάμεις μας και τα άτομα που απασχολούνται εκεί έχουν επιτελέσει εκπληκτικά χρήσιμο έργο και αυτό παρά το γεγονός ότι στο μεταξύ χρονικό διάστημα κάποια στρατευμένα παιδιά πραγματοποίησαν την αρνητική για τη ζωή τους απόφαση της αυτοαναίρεσης.

Θεωρώ απαραίτητο να δημιουργηθούν ΑΜΕΣΑ, με δεδομένες τις οικονομικές δυσκολίες που ήδη αντιμετωπίζουν και θα αντιμετωπίσουν σύντομα όχι μόνο επιχειρηματίες αλλά και μεμονωμένα άτομα και οικογένειες που θα στερηθούν εισοδήματα ή θα βρεθούν στις ουρές των ανέργων, και στις μεγαλουπόλεις μας ειδικοί συμβουλευτικοί σταθμοί βοήθειας για περιπτώσεις ψυχολογικών κρίσεων (οι γνωστές στο εξωτερικό ως SOS ή crisis lines ή και hot lines) που να λειτουργούν σε 24ωρη βάση παρέχοντας στον ή στην πιθανή αυτόχειρα την έγκαιρη κάλυψη των έντονων στιγμιαίων συναισθηματικών του αναγκών ή των ψυχικών του κρίσεων με ανθρωπιά αλλά και με επιστημονική αρτιότητα ώστε να αποτραπεί το μοιραίο.

Επιπρόσθετα είναι απαραίτητο οι γονείς, οι συγγενείς και οι φίλοι να ζητήσουν άμεσα τη βοήθεια του οικογενειακού τους γιατρού ή κάποιου ειδικού μόλις γίνουν αντιληπτά τα πρώτα σημάδια ή αμέσως μετά την πρώτη "ανεπιτυχή απόπειρα". Η μέχρι σήμερα προσφερόμενη νοσοκομειακή βοήθεια δεν εξαντλεί το πλήρες, το απαιτούμενο φάσμα ψυχοκοινωνικής αρωγής στο άτομο και τα μέλη της οικογενείας του.

Επαναλαμβάνω, έστω και εάν γίνω κουραστικός, ότι το κάθε άτομο πολύ πριν την τελική του πράξη δίνει σημαντικά σήματα «κλήσης για βοήθεια»...

Εάν ξεπεράσουμε την «αναισθησία» στην οποία μας έχει οδηγήσει ο κατακερματισμός των ανθρώπινων σχέσεων και ακούσουμε τις κλήσεις για βοήθεια και δούμε τα πρόσωπα που τις στέλνουν με αγάπη και κατανόηση οπωσδήποτε θα προλάβουμε την μετέπειτα ανείπωτη ψυχική οδύνη των συγγενών και φίλων του κάθε αυτόχειρα που κλείνει βίαια την "παρένθεση της εφήμερης προσωπικής του ύπαρξης"...