Επαναδιαπραγμάτευση του χρέους, τράπεζες και πτώχευση

Των Δημήτρη Μάρδα* και Βασίλη Πολυμένη**

Η συζήτηση για την αναδιάρθρωση του χρέους ή την πτώχευση της Ελλάδας καλά κρατεί  (βλ. Spigel, Economist) παρά τις αποφάσεις της 24ης-25ης Μαρτίου και τις όποιες διαβεβαιώσεις του Ο. Ρεν περί του αντιθέτου.  Σε όλη αυτήν την …>>>

ένταση και τις αντικρουόμενες πληροφορίες επισημαίνονται τα ακόλουθα:

1. Η δανειακή σύμβαση που υπέγραψε ο κ. Παπακωνσταντίνου δεν επιτρέπει τη μονομερή αναδιάρθρωση του νέου χρέους. Αυτό απορρέει από ένα συνδυασμό τριών άρθρων κυρίως του Συμφώνου, του Άρθρου 8 περί μη εκπλήρωσης των υποχρεώσεων μας, του Άρθρου 4 περί προτεραιότητας των πιστωτών των 110 δις και του Άρθρου 14 περί απώλειας της ασυλίας στα περιουσιακά μας στοιχεία στην περίπτωση μη εκπλήρωσης των υποχρεώσεών μας. Σύμφωνα με κορυφαίους συνταγματολόγους, εκκρεμεί βεβαίως η διεθνής εγκυρότητα και συνταγματικότητα της συγκεκριμένης δανειακής σύμβασης.

2. Η απουσία ρητρών άρνησης (negative pledge clauses) μας δίνει τη στρατηγική δυνατότητα μονομερούς επαναδιαπραγμάτευσης για το υπόλοιπο του χρέους (παλιά ομόλογα). Αυτό είναι ισχυρό πλεονέκτημα στα χέρια της Ελλάδας και όχι μειονέκτημα!

3. Είναι βεβαίως προτιμητέο η Ελλάδα να επιδιώξει την οδό της συναινετικής αναδιάρθρωσης πρωτίστως. Με απλή αλλαγή του Ελληνικού νόμου που διέπει τη λειτουργία των παλαιών μας ομολόγων, μπορεί η χώρα να εξαναγκάσει τυχόν μειοψηφίες ομολογιούχων, που τυχοδιωκτικά θα αποφασίσουν να μη συμμετάσχουν στην εν λόγω διαδικασία, να δεσμευθούν από τις αποφάσεις της πλειοψηφίας. Ενδεικτικά δίνεται μια τέτοια απόφαση από το ακόλουθο παράδειγμα: Αν τα 2/3 των πιστωτών συμφωνήσουν για αναδιάρθρωση μέρους του χρέους, τότε υποχρεωτικά ακολουθεί και το 1/3. Αυτή είναι πλέον και η διεθνής πρακτική εισαγωγής ρητρών συλλογικής δράσης (Collective Action Clauses) στα ομόλογα.

4. Σε αυτή την προσπάθεια μπορεί να βοηθήσει και η αγορά ελληνικού χρέους (ομολόγων) που ήδη έγινε από την ΕΚΤ για να στηριχθούν οι δευτερογενείς αγορές ομολόγων. Αυτές οι αγορές έγιναν σε τιμές με σημαντικές εκπτώσεις, τις οποίες βεβαίως η ΕΚΤ θα περάσει στην Ελλάδα, όταν η τελευταία αποφασίσει να αγοράσει τα ομόλογα  της κατά τη λήξη τους ή να μπει σε μια διαδικασία αναδιάρθρωσης του εν λόγω χρέους, σε συνεννόηση με την ΕΚΤ.

5. Το ερώτημα αν μπορούν να μας αποπέμψουν από το ευρώ έχει την ακόλουθη απάντηση: Δεν υπάρχει μηχανισμός αποπομπής κράτους μέλους της ΕΕ από το ευρώ, ως εκ τούτου η συζήτηση είναι ανούσια. Το μόνο που προβλέπεται από την Συνθήκη της Λισσαβόνας είναι η οικειοθελής αποχώρηση κράτους από την ΕΕ. Αν δε θέλουμε εμείς να φύγουμε από το ευρώ ουδείς μπορεί να μας εξαναγκάσει.

6. Το ερώτημα αν κινδυνεύουν οι καταθέσεις μας σε περίπτωση επαναδιαπραγμάτευσης του χρέους απαντάται ως εξής: Δεν κινδυνεύουν οι καταθέσεις από κάτι τέτοιο. Από τη στιγμή κατά την οποία οι τράπεζες έχουν σαν ελαφρύ μαξιλάρι την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και μπορούν να δανείζονται (με ή χωρίς προϋποθέσεις) οι αποταμιεύσεις δεν κινδυνεύουν. Οι τράπεζες δανείζονται από την ΕΕ είτε καταθέτοντας ελληνικά ομόλογα είτε μέσω των εκάστοτε εγγυήσεων του ελληνικού κράτους. Οι Τράπεζες της Αργεντινής δεν είχαν παρόμοιο ‘μαξιλάρι’. Υπενθυμίζεται ότι εξακολουθεί και υφίσταται η εγγύηση των καταθέσεων, έως τις 31-12-2011, που ανέρχεται σε 100.000 ευρώ ανά καταθέτη, σύμφωνα με το άρθρο 6 του Νόμου 3714 της 7/11/2008.

   ---

* Ο Δ. Μάρδας είναι Αν. καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ (mardas@econ.auth.gr)

** Ο Β. Πολυμένης είναι Επ. καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ (polymenes@yahoo.com)